در بازار رقابتی آهن آلات، شناخت دقیق تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی می تواند جلوی ضررهای مالی و فنی بسیاری را بگیرد. بسیاری از شما خریداران در مواجهه با تنوع محصولات فولادی، نمی دانید کدام ورق مناسب پروژه شماست و چگونه باید بین کیفیت، ظاهر و هزینه تصمیم گیری کنید. از طرفی، نوسانات قیمت ورق سیاه و قیمت ورق روغنی باعث شده انتخاب صحیح، بیش از پیش اهمیت پیدا کند. اگر می خواهید بدانید دقیقا تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی چیست و کدام یک برای پروژه شما بهتر است، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
آنچه در این مقاله مطالعه می کنید:
تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی
ورق سیاه و ورق روغنی از جنبه های مختلف تفاوت هایی با یکدیگر دارند که لازم است شما در زمان خرید ورق، آشنایی کامل با هرکدام و تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی داشته باشید تا بتوانید با توجه به نیاز پروژه تان انتخاب درستی داشته باشید.
۱. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر فرآیند تولید
فرآیند تولید ورق سیاه با روش نورد گرم می باشد. در این فرآیند، شمش فولادی ابتدا تا دمای حدود ۱۱۰۰ درجه سانتی گراد گرم شده و سپس از میان غلتک ها عبور داده می شود. این حرارت بالا باعث می شود فولاد نرم تر شده و تغییر شکل دهد. نتیجه این فرآیند، ورقی با سطحی مات، زبر و کمی اکسیده شده می باشد.
در تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی باید گفت که ورق روغنی از نورد سرد به دست می آید. ماده اولیه آن اغلب ورق سیاه است که پس از اسیدشویی، در دمای اتاق و بدون استفاده از حرارت، از غلتک های سنگین عبور داده می شود تا به ضخامت های دقیق تر و سطحی صاف تر برسد. گاهی در پایان فرآیند تولید ورق روغنی، به سطح آن روغن محافظ زده می‌شود تا از زنگ‌زدگی جلوگیری کند.
تجربه ثابت کرده است که در صنایع خودروسازی که دقت ابعادی و ظاهر مهم است، استفاده از ورق روغنی به دلیل تلورانس پایین و سطح صاف، اولویت دارد. در مقابل، پیمانکاران پروژه های عمرانی به دلیل صرفه اقتصادی، اغلب ورق سیاه را انتخاب می کنند.
۲. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر استاندارد تولید و گریدهای مختلف
ورق های فولادی، بسته به نوع کاربرد و روش تولید، با استانداردها و گریدهای مختلفی طبقه بندی می شوند. شناخت این استانداردها به شما کمک می کند تا متناسب با نیاز فنی پروژه خود، انتخاب دقیق تری داشته باشید. ورق سیاه معمولا تحت استانداردهای نورد گرم از جمله DIN EN 10025 (استاندارد اروپایی برای مقاطع و ورق های فولادی سازه ای)، ASTM A36 (استاندارد آمریکایی برای فولاد سازه ای با قابلیت جوشکاری بالا)، JIS G3101 (استاندارد ژاپنی مانند SS400) و ISIRI 3765 (معادل ایرانی استاندارد ST37) تولید می شود.
در تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی باید گفت که ورق روغنی با دقت ابعادی بالا و سطح بسیار صاف، در کاربردهای حساس تری استفاده می شود و استانداردهای خاص تری دارد که شامل استانداردهای DIN EN 10130 (استاندارد اروپایی برای ورق های فولادی نورد سرد با کیفیت شکل پذیری بالا، ASTM A1008 (استاندارد آمریکایی برای فولاد نورد سرد با تلورانس بالا)، JIS G3141 (استاندارد ژاپنی SPCC و SPCE) و ISIRI 5720 (استاندارد ملی ایران، معادل DC01 و DC03) می باشد.
۳. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر گریدهای مختلف
ورق سیاه و ورق روغنی از نظر گرید نیز با یکدیگر تفاوت هایی دارند. در ایران و کشورهای اروپایی و آمریکایی، گریدهای رایج برای ورق سیاه، ST37 (مناسب برای کاربردهای عمومی، دارای استحکام کششی حدود ۳۷۰ مگاپاسکال. گزینه ای اقتصادی برای اسکلت های فلزی)، ST44 و ST52 (مقاوم تر و با درصد کربن بالاتر، مناسب برای سازه های سنگین، مخازن تحت فشار، پل ها و ماشین آلات سنگین) و A36 (با خواص مکانیکی مشابه ST37، اما کیفیت کنترل شده تر، مخصوص بازار صادراتی و پروژه های بین المللی) می باشد.
استانداردها و گریدهای ورق روغنی شامل DC01 (برای کاربردهایی با شکل دهی ساده مثل کابینت سازی، تابلو برق و لوازم فلزی سبک)، DC03 (مناسب برای کشش عمیق، مانند قطعات بدنه خودرو)، DC04 و DC05 (دارای قابلیت کشش فوق العاده بالا و استفاده در قطعات داخلی بدنه خودرو یا اجزای حساس صنعتی) و SPCC (JIS) (معادل DC01، بسیار پرکاربرد در بازارهای آسیایی) می باشد.
مقایسه تخصصی بین گریدها
| ویژگی فنی | ST37 (ورق سیاه) | ST52 (ورق سیاه مقاوم تر) | DC01 (ورق روغنی) | DC04 (ورق روغنی پیشرفته) |
|---|---|---|---|---|
| استحکام کششی (MPa) | ۳۷۰–۴۷۰ | ۵۲۰–۶۲۰ | ۲۷۰–۴۱۰ | ۲۷۰–۳۹۰ |
| شکل پذیری | متوسط | پایین‌تر از ST37 | بالا | بسیار بالا |
| قابلیت جوشکاری | خوب | خوب | عالی | عالی |
| دقت ابعادی | پایین تر | پایین تر | بالا | بسیار بالا |
| تلورانس ضخامت | ±۰.۵ تا ۱ میلی متر | ±۰.۵ میلی متر | ±۰.۰۲ تا ±۰.۱ میلی متر | ±۰.۰۲ میلی متر |
از اهمیت تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی می توان گفت که در پروژه ای مربوط به تولید یخچال های خانگی، استفاده از گرید DC04 به جای DC01 باعث کاهش درصد خرابی قطعات در فرآیند خم کاری شد و راندمان خط تولید را ۱۲٪ افزایش داد. این نمونه نشان می دهد انتخاب درست گرید، تاثیر مستقیم بر کیفیت و بهره وری پروژه دارد.
۴. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در کیفیت
ورق سیاه به دلیل تولید در دمای بالا، از نظر ساختاری درشت دانه تر بوده و احتمال وجود تنش های پسماند بیشتر است. در پروژه هایی که کنترل دقیق ابعاد و ظاهر مهم نیست مثل اسکلت فلزی یا سوله ها، این کیفیت کافی و مقرون به صرفه محسوب می شود. با این حال، ناهمواری سطحی، احتمال اکسید شدن سریع، و تلورانس بالا از چالش های کیفی این ورق محسوب می شود.
ورق روغنی به دلیل فرآیند نورد سرد، کیفیت سطحی بسیار بالا و ساختاری یکنواخت دارد. دقت ابعادی آن بالا بوده و قابلیت رنگ پذیری، خم کاری و پانچ پذیری بسیار خوبی دارد. این کیفیت بالا باعث شده در صنایع دقیق مانند خودروسازی، لوازم خانگی و تولید قطعات تزئینی استفاده شود. همچنین به دلیل روغن کاری سطحی، تا مدت بیشتری در برابر زنگ زدگی مقاوم می ماند.
۵. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در ظاهر
ظاهر ورق سیاه مات، زبر و دارای پوسته های سطحی ناشی از اکسید شدن در دمای بالا است. رنگ آن تیره تر و خاکستری مایل به سیاه است و در بسیاری از موارد ممکن است خراش ها یا ناهمواری هایی روی سطح آن دیده شود.
ظاهر ورق روغنی صاف، براق و یکنواخت است. به دلیل نورد سرد و روغن کاری، سطح آن درخشان و بدون اکسیداسیون بوده و حس تمیزی و دقت بیشتری منتقل می کند. این ظاهر زیبا باعث می شود برای مصارف دکوراتیو، لوازم خانگی و رنگ آمیزی مناسب تر باشد.
۶. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در خواص فیزیکی
از نظر مقاومت کششی، ورق روغنی به دلیل کارسختی ناشی از نورد سرد، مقاومت کششی بالاتری دارد و گزینه ای مناسب برای کاربردهایی است که نیاز به استحکام و تحمل بار دارند. از نظر شکل‌پذیری، اگرچه هر دو ورق قابلیت شکل دهی دارند، اما ورق روغنی در گریدهای خاص مانند DC04 و DC05، شکل پذیری بهتری در کشش های عمیق از خود نشان می دهد.
از نظر سختی سطحی، ورق روغنی نسبت به ورق سیاه سخت تر است، که در برخی مصارف صنعتی یک مزیت محسوب می شود و دقت ابعادی در ورق روغنی نیز بیشتر می باشد، به همین دلیل در کاربردهایی مانند قطعه سازی خودرو، قالب سازی و مونتاژ دقیق مورد توجه قرار می گیرد.
۷. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در ضخامت، سایز و ابعاد ورق
ورق سیاه معمولا در ضخامت های بالا تولید می شود. محدوده ضخامت آن از حدود ۱.۵ میلی متر تا بیش از ۱۰۰ میلی متر متغیر است و مناسب برای سازه های سنگین، کف سازی صنعتی و تانک ها می باشد. ورق روغنی در ضخامت های نازک تر تولید می شود و محدوده ای بین ۰.۳ تا ۳ میلی متر دارد و مناسب برای مصارفی مانند قطعات خودرو یا بدنه لوازم خانگی است که نیاز به ظرافت و دقت بیشتر دارند.
یکی دیگر از تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در حالت عرضه ورق به بازار است. ورق سیاه به صورت رول و شیت در بازار موجود است. ابعاد پرمصرف آن شامل ۱×۲ متر، ۱.۲۵×۲.۵ متر، ۱.۵×۶ متر و رول هایی با عرض ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی متر است. اما ورق روغنی به صورت رول یا شیت های با دقت بالا عرضه می شود. ابعاد متداول شامل ۱×۲ متر، ۱.۲۵×۲.۵ متر و رول هایی با عرض استاندارد ۱۰۰۰ یا ۱۲۵۰ میلی متر است.
ورق روغنی به دلیل ضخامت کمتر، قابلیت برش کاری، خم کاری و پانچ پذیری بهتری دارد. در مقابل، ورق سیاه با ضخامت بالا نیازمند دستگاه های برش صنعتی سنگین تری است. همچنین دقت در برش ورق روغنی بالاتر بوده و در پروژه هایی با قطعات مونتاژی دقیق، گزینه ای مناسب تر است.
۸. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در کاربردها
به طور کلی کاربرد ورق سیاه در موارد زیر می باشد:
- ساخت اسکلت فلزی ساختمان ها
- ساخت تانک ها و مخازن
- ماشین آلات صنعتی
- سازه های فلزی بزرگ
کاربرد ورق روغنی نیز شامل موارد زیر می باشد:
- تولید لوازم خانگی (یخچال، ماشین لباسشویی)
- صنعت خودرو (بدنه و قطعات داخلی)
- ساخت کابینت های فلزی و قفسه ها
- درب و پنجره فلزی
در یک کارخانه تولید کابینت آشپزخانه، استفاده از ورق روغنی DC01 به دلیل سطح صاف و امکان رنگ آمیزی بهتر، باعث کاهش ضایعات و افزایش کیفیت نهایی محصول شد.
۹. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر ترکیبات شیمیایی
ورق سیاه دارای ترکیب ساده تری از کربن، منگنز، سیلیسیم و فسفر است و عمدتاً برای مصارف عمومی طراحی شده است. ورق روغنی دارای درصد کربن پایین تر برای شکل پذیری بهتر و آلیاژهای کنترل شده تر برای حفظ خواص مکانیکی و دقت تولید است.
۱۰. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر مصرف کننده
مصرف کنندگان ورق سیاه، پیمانکاران ساختمانی، مهندسان عمران، سازندگان سوله ها و اسکلت های فلزی هستند که به دنبال مصالحی هستند که مقرون به صرفه، در دسترس و مقاوم در برابر بارهای سنگین باشد. ورق سیاه با قیمت پایین و ضخامت بالا، این نیاز را به خوبی تأمین می کند. مصرف کنندگان ورق روغنی، تولیدکنندگان لوازم خانگی، خودروسازان، طراحان داخلی و تولیدکنندگان تجهیزات دقیق می باشند که به محصولی با دقت بالا، ظاهر زیبا و قابلیت های شکل دهی و رنگ پذیری بهتر نیاز دارند.
۱۱. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در قیمت و هزینه نهایی
ورق روغنی به دلیل فرآیند تولید پیچیده تر، کیفیت بالاتر و دقت بیشتر، قیمت بیشتری نسبت به ورق سیاه دارد. به طور متوسط، قیمت ورق روغنی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از ورق سیاه در ضخامت های مشابه است. بنابراین اگر پروژه ای با بودجه محدود و بدون نیاز به ظاهر زیبا دارید، ورق سیاه انتخاب مناسب تری است. اما اگر زیبایی، دقت و مقاومت مکانیکی برایتان اهمیت دارد، ورق روغنی گزینه بهتری است.
۱۲. تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر تولیدکنندگان
کارخانه های تولید کننده ورق سیاه در ایران کارخانه های زیر می باشند:
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولادی قطعات
- فولاد کاویان
- فولاد گیلان
- فولاد خرم آباد
- فولاد سبا
- فولاد اکسین اهواز
تولیدکنندگان ورق روغنی نیز شامل کارخانه ای زیر می باشند:
- فولاد غرب آسیا
- هفت الماس
- فولاد مبارکه اصفهان
برند فولاد مبارکه، بیشترین سهم بازار ورق های فولادی در ایران را دارد و محصولات آن از نظر کیفی مورد تأیید بسیاری از شرکت های صنعتی بزرگ است.
سخن پایانی
در انتخاب بین ورق سیاه و ورق روغنی، باید نوع پروژه، نیازهای فنی، بودجه و اولویت های ظاهری را در نظر بگیرید. ورق سیاه با قیمت پایین تر برای سازه های بزرگ و عمومی مناسب است، در حالیکه ورق روغنی با کیفیت بالا، ظاهر مناسب و دقت بالا، در صنایع حساس تری مانند خودروسازی و لوازم خانگی کاربرد دارد. در نهایت، شناخت دقیق تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی باعث تصمیم گیری هوشمندانه تر و کاهش هزینه های ناشی از انتخاب اشتباه می شود. همیشه از تأمین کنندگان معتبر خرید کنید و به استانداردها و گریدهای فنی دقت نمایید.
برای خرید انواع آهن آلات از آهن از ما می توانید با شماره ۸۲۸۰۰۸۰۲-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
اگر این مقاله برایتان مفید بود، آن را با دیگران به اشتراک بگذارید تا آن ها نیز از این اطلاعات بهره مند شوند. در صورتی که سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات، آن را با ما به اشتراک بگذارید. با تشکر از شما.
